Sudoku z literami, czyli wordoku — to odmiana klasycznej łamigłówki, w której zamiast cyfr od 1 do 9 używa się dziewięciu różnych liter. Najczęściej stosuje się litery alfabetu łacińskiego — od A do I. Czasem spotyka się format ABC sudoku, w którym używane są początkowe litery alfabetu.
Rozwiązywanie sudoku literowego opiera się na tych samych zasadach logicznych co sudoku z cyframi i nie wymaga żadnej znajomości słów ani języków.
Zasady gry w sudoku z literami
Plansza wygląda jak w zwykłym sudoku — to siatka 9×9, podzielona na dziewięć bloków 3×3. Celem gry jest wypełnić siatkę tak, aby:
- w każdym wierszu znalazło się 9 liter bez powtórzeń,
- w każdej kolumnie — także,
- i w każdym bloku 3×3 — te same 9 liter, bez powtórzeń.
Część liter będzie już wpisana — są podane na początku, aby ułatwić start. Jednak liczba wstępnie wpisanych liter zależy od poziomu trudności.
Podstawowe sposoby rozwiązywania sudoku literowego
Wyszukiwanie oczywistych liter (metoda pojedynczej możliwości)
Ta metoda jest szczególnie przydatna na początku gry, gdy plansza jest prawie pusta. Istota metody jest prosta: jeśli w wierszu, kolumnie lub bloku 3×3 została tylko jedna pusta komórka, a wszystkie pozostałe litery już stoją, można bezbłędnie określić, która litera powinna tam trafić.
Na przykład, jeśli w wierszu są już A, B, C, D, E, F, G i H, to oczywiste, że do ostatniej wolnej komórki musi trafić litera I. Taka strategia świetnie działa w małych blokach 3×3 — od nich najłatwiej zaczynać, ponieważ szybciej dają podpowiedzi dla reszty planszy.
Metoda wykluczania
Metoda wykluczania pomaga ustalić, gdzie można postawić określoną literę, gdy nie ma lub nie widać oczywistej opcji. Patrzymy, gdzie ta litera już występuje na planszy w innych wierszach, kolumnach lub blokach. W ten sposób można wykluczyć pola, w których na pewno jej nie będzie.
Aby się nie pogubić, najlepiej robić notatki bezpośrednio w polach, wpisując możliwe litery i w miarę gry skreślając zbędne. Ostatecznie powinien pozostać jedyny właściwy wariant.
Jedyna możliwa komórka
Tę metodę stosuje się, gdy w wierszu, kolumnie lub bloku określona litera może stać tylko w jednym miejscu. Nawet jeśli w bloku 3x3 jest kilka pustych pól, czasem tylko do jednego z nich można wpisać daną literę, aby nie naruszyć zasad.
Na przykład litera G może trafić tylko do jednego pola bloku, ponieważ we wszystkich pozostałych polach tego bloku jest już zakazana przez inne wiersze/kolumny.
.png)
Metoda krzyżowej logiki (skanowanie po wierszach i kolumnach)
Istota metody polega na jednoczesnym przeglądaniu wiersza i kolumny, aby określić, gdzie wstawić potrzebną literę.
Załóżmy, że litera D powinna znaleźć się w dolnym lewym bloku, ale na razie nie wiadomo, w której komórce. Jeśli jednocześnie D jest już w wierszu 8 i w pierwszej kolumnie, to wiadomo, że w komórkach na przecięciu tych linii nie może się znaleźć. Zostaje więc jedyne miejsce, w które pasuje. Taki sposób działa szczególnie dobrze, gdy litera stoi już w dwóch z trzech bloków w poziomie lub w pionie — wtedy łatwo znaleźć, gdzie jej brakuje.
To proste: patrz, gdzie litera już stoi, i wykluczaj te wiersze i kolumny.
Wyszukiwanie «nagich singli»
Wyszukiwanie „nagich singli” to sytuacja, gdy w komórce po wszystkich sprawdzeniach zostaje tylko jedna możliwa litera. Już wykluczono wszystko, co na pewno nie pasuje, i została jedyna litera, którą można tam wpisać.
Na przykład zakładano, że w komórce mogą być B, D lub G, ale potem, patrząc na inne wiersze i kolumny, rozumiemy, że B i D tam nie pasują — zostaje więc tylko G. W takim przypadku od razu ją wpisujemy. To bardzo niezawodny sposób i często pomaga ruszyć rozwiązanie z martwego punktu.
Korzystanie z notatek (ołówkiem lub na brudno)
Używanie notatek jest bardzo wygodne, zwłaszcza gdy sudoku jest trudne. Chodzi o to, by w każdej pustej komórce zapisywać wszystkie litery, które mogą tam pasować. Następnie, w miarę znajdowania nowych liter w innych miejscach, te, które nie pasują, są skreślane. Notatki pomagają zobaczyć, gdzie została tylko jedna możliwa litera — a więc dokładnie wiadomo, co wstawić. Ta metoda bardzo ułatwia grę i zmniejsza ryzyko błędów.
Metoda podstawiania (technika prób i błędów)
Metodę podstawiania warto stosować, gdy żadne inne sposoby już nie pomagają. Znajdujemy komórkę, w której pozostały dwie możliwe litery, i próbujemy jedną z nich. Jeśli w pewnym momencie pojawi się błąd lub wszystko prowadzi do ślepego zaułka, wracamy i próbujemy drugi wariant. Najważniejsze — zapamiętać, od którego miejsca zaczęliśmy podstawianie, aby potem się nie pogubić i nie trzeba było zaczynać wszystkiego od nowa. To już niemal eksperyment, więc lepiej używać go tylko w ostateczności.
Jak łączyć metody
Aby naprawdę nauczyć się dobrze rozwiązywać sudoku, zwłaszcza z literami, trzeba umieć łączyć różne sposoby. Najpierw stosuj najprostsze warianty — te litery, które od razu rzucają się w oczy. Potem wykluczaj zbędne i patrz na przecięcia wierszy i kolumn. Jeśli robi się trudno — rób notatki bezpośrednio w komórkach, to pomaga się nie pogubić.
A jeśli kompletnie nic nie idzie, można spróbować podstawić jedną z możliwych liter i zobaczyć, do czego to doprowadzi. Ale taki wariant najlepiej zostawić na sam koniec.
Częste błędy i jak ich uniknąć:
- Ignorowanie bloków
Początkujący często skupiają się tylko na wierszach i kolumnach, zapominając o blokach 3×3. A to właśnie tam często kryje się rozwiązanie.- Pomyłki w literach
Zwracaj uwagę, by nie mylić podobnych liter: np. C i G albo I i J. Używaj czytelnej czcionki lub wprowadzaj kolorowe oznaczenia.- Zgadywanie bez logiki
Sudoku to gra logiczna, więc nie warto zgadywać liter. Rób notatki i posuwaj się krok po kroku.
Sudoku z literami to nie tylko ciekawa alternatywa dla zwykłego sudoku z cyframi, ale też świetny sposób na rozwijanie logiki i spostrzegawczości. Jeśli dopiero zaczynasz, nie przejmuj się — bierz najprostsze zadania, stosuj zrozumiałe techniki i nie spiesz się. Najważniejsze — nie bać się błędów i uczyć się na nich. Z czasem zaczniesz rozwiązywać również trudne warianty — łatwo i z przyjemnością.
