Numeryczna łamigłówka sudoku została wymyślona przez szwajcarskiego matematyka Leonharda Eulera już w XVIII wieku, ale popularność zyskała dopiero w latach 80–90 XX wieku. Tak zwany "kwadrat łaciński" lub "kwadrat magiczny" rozwija uważność, logikę i myślenie analityczne. Jest też pożytecznym zajęciem na czas wolny.
Tradycyjne sudoku to kwadrat 9x9, podzielony na równe kwadraty o boku 3 kratek. Cała gra oparta jest na siatce z 81 polami. Gra posiada różne poziomy trudności, zależnie od liczby początkowo wpisanych cyfr oraz sposobu rozwiązania. Zasada gry jest jedna — należy wpisać cyfry w puste pola w taki sposób, aby w każdym rzędzie, kolumnie i małym kwadracie cyfry się nie powtarzały.
Oprócz klasycznego sudoku 9x9 istnieje wiele innych odmian — od 4x4 do 25x25 pól. Są także warianty z dodatkowymi warunkami w zadaniu, strefami oraz różnymi kształtami geometrycznymi innymi niż kwadrat. Przyjrzyjmy się niektórym popularnym odmianom.
Rodzaje Sudoku
- Sudoku X
Ta odmiana sudoku to kwadrat NxN (najczęściej 9x9) pól. Składa się z N (9) małych bloków, z których każdy zawiera N (9) pól. W niektórych polach przed rozpoczeciem gry znajdują się wpisane cyfry.
Zadaniem gracza jest wpisanie w pozostałe puste pola cyfr od 1 do N (9). Warunek: w każdym rzędzie poziomym, kolumnie pionowej i każdym bloku (9x9) każda cyfra od 1 do N (9) może wystąpić tylko raz.
Co więcej, główne przekątne Sudoku X również nie mogą zawierać powtórzonych cyfr.
- Killer Sudoku
W zasadzie jest to połączenie dwóch typów — "sudoku" i "kakuro". Z wyglądu przypomina klasyczne sudoku. Jednak w przeciwieństwie do wersji klasycznej, w killerze występują dodatkowe obszary, w których suma cyfr musi równać się podanej wartości, podobnie jak w kakuro. Podczas rozwiązywania często wykorzystywany jest fakt, że suma wszystkich cyfr od 1 do 9 wynosi zawsze 45. Pomaga to dokładnie obliczyć cyfry, gdy w jednej lub kilku sąsiednich grupach występuje kilka zaznaczonych obszarów, poza jednym polem. Wystarczy wtedy odjąć sumę zaznaczonych obszarów od 45 (lub 90, 135 itd. przy wielu grupach).
- Sudoku "Parzyste-Nieparzyste"
W tej odmianie gracz otrzymuje informację o parzystości liczb w komórkach tabeli. Pola z liczbami nieparzystymi są oznaczone okręgami.
Twoim zadaniem jest wpisywanie liczb od 1 do 9 do siatki zgodnie z tradycyjną zasadą: w każdym rzędzie, kolumnie i bloku dana cyfra może wystąpić tylko raz.
- Sudoku z Kropkami
W tej odmianie na granicach pomiędzy komórkami znajdują się białe i czarne kropki. Biała kropka oznacza, że liczby w sąsiednich polach różnią się o 1. Czarna kropka oznacza, że jedna liczba jest dokładnie dwa razy większa od drugiej. Między cyframi 1 i 2 (ponieważ spełniają oba warunki) może znajdować się zarówno kropka biała, jak i czarna.
- Sudoku Puzzle
Sudoku Puzzle to kwadrat o rozmiarze NxN (zwykle 9x9). Składa się z N (9) małych bloków, każdy z nich zawiera N (9) pól. Cześć pól jest wypełniona cyframi.
Cel tej gry to wpisanie cyfr od 1 do N (tutaj 9) w puste pola. Warunek: w każdym rzędzie poziomym, kolumnie pionowej oraz w każdym bloku każda cyfra może wystąpić tylko raz.
- Sudoku z Literami
Odmieniona wersja sudoku z cyframi, w której zamiast cyfr używane są litery. Ten typ gry nazywa się "Wordoku". Używa się 9 liter, analogicznie do 9 cyfr w klasycznym sudoku. Plansza i zasady są takie same: każdy wiersz, kolumna i blok 3x3 musi zawierać wszystkie litery bez powtórzeń.
- Samuraj
Odmiana sudoku zwana Samuraj składa się z pięciu nakładających się plansz sudoku. Do każdej z plansz 9x9 stosuje się klasyczne zasady sudoku. Celem gracza jest wpisanie cyfr od 1 do 9 w każdą pustą komórkę. Każdy rząd, kolumna i pole 3x3 nie może zawierać powtarzających się cyfr.
Wyjątkowość łamigłówki sudoku samuraj polega na tym, że tych pięć plansz nie da się rozwiązać oddzielnie - istnieje tylko jedno wspólne rozwiązanie.
- Windoku
W tej odmianie sudoku znajdują się dodatkowe bloki w siatce, wyróżnione kolorem. Te cztery dodatkowe pola nazywane są "oknami".
Okna te nakładają się na standardowe wiersze, kolumny i bloki 3x3, co sprawia, że zagadka jest bardziej złożona. W klasycznym sudoku każdy rząd, kolumna i blok 3x3 musi zawierać cyfry od 1 do 9 bez powtórzeń. W Windoku dodatkowo każde z czterech okien również musi zawierać cyfry od 1 do 9 bez powtórzeń.
- Sudoku "Większe-Mniejsze"
Kolejna modyfikacja klasycznego sudoku. W tej łamigłówce siatka nie zawiera początkowo wpisanych cyfr. Zamiast tego komórki mają znaki porównania ">" i "<". Pokazują one, jak mają się mieć cyfry w sąsiadujących polach tabeli.
- Sudoku z Asteriskiem
W siatce znajduje się dodatkowy kolorowy obszar. Składa się on z 9 pól i swoim kształtem przypomina gwiazdkę. Asterisk to znak typograficzny w postaci gwiazdki (*). W tych polach również należy wpisać cyfry od 1 do 9 zgodnie z klasycznymi zasadami sudoku.
